Ses Yalıtımı ile İlgili Bilgiler

Yaşadığımız konut, okul, işyeri vb. binalar ile çevreyi istenmeyen seslerden yalıtarak gürültünün zararlı etkilerinden korunmak; kayıt stüdyoları, sinema, konser salonu vb. mekanları istenmeyen seslerden yalıtarak gerekli kullanım koşullarını oluşturmak; jeneratör, hidrofor, kalorifer vb. gürültülü mahalleri yalıtarak çevreye yaydıkları gürültüyü azaltmak amacı ile yapılan uygulamalara “ses yalıtımı” denir.

Ses Yalıtımı

Ses Yalıtımı

Ses Yalıtımı Nedir?

Yasadıgımız konut, okul, isyeri vb. binalar ile çevreyi istenmeyen seslerden yalıtarak gürültünün zararlı etkilerinden korunmak; kayıt stüdyoları, sinema, konser salonu vb. mekânları istenmeyen seslerden yalıtarak gerekli kullanım kosullarını olusturmak; jeneratör, hidrofor, kalorifer vb. gürültülü mahalleri yalıtarak çevreye yaydıkları gürültüyü azaltmak amacı ile yapılan uygulamalara “ses yalıtımı” denir.

Ses yalıtımı, temel olarak gürültünün insan üzerinde olusturacagı zararlı etkileri en aza indirmek için alınacak önlemleri kapsar. Gürültü, düzensiz yapılı, farklı frekans bilesenlerine sahip olan ve genellikle zamana göre, degisken olan istenmeyen ses toplulugudur. Kısaca rahatsız edici ses olarak tanımladıgımız gürültü, günümüzde, kentlesmenin dogal bir sonucudur.

Özellikle kentlesmenin plansız yürüdügü bölgelerde, gürültü insan saglıgına ve konforuna zarar veren etkenler arasındadır. Çevredeki bir fabrikanın çıkardıgı rahatsız edici sesler, havaalanı çevresindeki yerlesim bölgesinde duyulan siddetli gürültü, satıcı sesleri, trafik sesleri, komsudan gelen konusmalar insanlar tarafından farklı dozlarda gürültü olarak algılanarak, rahatsız edici olabilir.

Bazı alanlarda ise, düsük ses seviyesi, isin en önemli gereklerinden biridir. Radyo yayıncılıgında ve müzik stüdyolarında ses seviyesinin düsük olmasının gerekmesi, bir hastanede hastalara sessiz ve huzurlu ortam olusturmak, okulda dısarıdan gelen gürültüleri kesmek, bina yapım asamasında çözülmesi gereken sorunlardır. Yapılarda huzurlu bir ortam saglamak için gürültüyle mücadele etmek gerekir. Gürültüyle mücadelede temel olarak iki yöntem kullanılır.Akustik düzenleme ve ses yalıtımı. Akustik düzenleme, kapalı ortamdaki yansıma süresinin düzenlenmesidir. Ses yalıtımı ise, yapı elemanları aracıgıyla iletilen seslerin miktarlarını azaltmak için yapılan islemdir.

Ses Yalıtımı Sağlıklı ve Konforlu Ortamlar Sağlar

Gürültü, konforumuz açısından istenmeyen, rahatsız edici bir durumdur. Verdigi bu rahatsızlıgın yanı sıra bireyler üzerinde, psikolojik, fizyolojik ve performans yönünden olumsuz etkiler de yaratır. Gürültü, davranıs bozuklukları, çalısma verimindeki düsüs, duyma kayıpları, kulak çınlamaları ve bazı psikolojik hastalıkların nedeni olabilir (Tablo 1). Üstelik gürültü sonucu olusan isitme kayıplarının ilaçla veya cerrahi bir müdahale ile tedavisi bulunmuyor.

Arastırmalar, sürekli 55 dB mertebelerindeki gürültünün, sinirlilik, saldırganlık ve uyku düzensizlikleri yarattıgını gösteriyor. Uzun süreler yüksek gürültü düzeyi ile karsı karsıya kalındıgında beyin adrenalin salgılıyor, vücut “savasma” konumuna geçiyor ve sonuçta psikolojik sorunlar ve hipertansiyon gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabiliyor.

Danimarka’nın Schiprol Havalimanı’nın kalkıs ve inis güzergâhlarında yapılan bir arastırma, 10 yıl içinde kalp rahatsızlıklarının iki katına çıktıgını, uyku hapı kullanımının ise yüzde 20 ile yüzde 50 arasında arttıgını göstermistir.

Nobel ödüllü ünlü Profesör Robert Koch: “Gün gelecek, insanlar, kolera, veba gibi hastalıklara karsı açtıkları savası, gürültüye de açacaktır” demistir.İnsan saglıgı açısından yarattıgı sakıncalar, günümüzde gürültünün mutlaka mücadele edilmesi gereken bir tehlike oldugunu gösterir. Bu mücadelede ses yalıtımının büyük önemi vardır.

Ses Yalıtımı İnsanı Verimli Kılar

Gürültü neticesinde fabrika vb. endüstriyel tesislerde çalısanların verimi düserek, dikkatleri dagılır ve bunun sonucunda is kazaları meydana gelir. Gürültü nedeniyle is verimliliginin düsmesi, ekonomik olarak kurumlara da zarar verir.

Benzer bir etki, egitim gören ögrenciler üzerinde de görülür. Gürültüye maruz kalan ögrenciler dikkatleri dagılarak konsantrasyonları bozuldugu için, verilen bilgileri verimli bir sekilde anlayamaz. Münih Havalimanı çevresinde oturanlar üzerinde yapılan arastırmalar, uçak gürültüsünün, çocukların uzun dönemli hatırlama ve kavrama yeteneklerini azalttıgı sonucunu vermistir.İnsanların verimli bir sekilde faaliyetlerini sürdürebilmeleri için ses yalıtımı ile gürültüden arındırılmaları gerekir.

Ses Yalıtımı Nasıl Yapılır?

Ses yalıtımı; gürültünün zararlı etkilerinden korunulması gereken alanlarda (konut, okul, hastane, yurt, otel, is yeri vb.), çevreye yaydıkları gürültünün önlenmesi gereken alanlarda (jeneratör, hidrofor, kalorifer, yüksek ses düzeyine sahip eglence yerleri vb.), kullanım kosulu sese baglı alanlarda (sinema, tiyatro, konser ve konferans salonu, TV ve ses kayıt stüdyosu vb.) yapılmalıdır..

Ses veya gürültü; gazlar, katı maddeler ve sıvı ortamlarda titresimler yaratarak yayılan bir enerji türüdür. Yapılarda ses iletimi temelde iki yolla meydana gelir;
1-) Hava dogusumlu ses iletimi
2-) Darbe kaynaklı ses iletimi

Hava dogusumlu ses iletimi: Ses dalgaları hava içerisinde hareket ederek ulastıkları yapı elemanının titresmesine neden olur.Titresimler yapı elemanı içerisinde ilerleyerek veya yapı elemanında bulunan çesitli bosluklardan geçerek ses kaynagına komsu olan hacme iletilir. Tipik hava dogusumlu ses iletimine örnek olarak konusma, müzik dinleme vb. faaliyetler verilebilir.

Darbe kaynaklı ses iletimi: Bir nesnenin yapı elemanına (duvar,tavan veya döseme) çarpması sonucu, yapı elemanının her iki yüzeyi de titreserek ses dalgası üretir ve darbenin oldugu hacmin dısındaki diger hacimlere ses iletilir. Tipik darbe kaynaklı ses iletimine örnek olarak ayak sesleri, zıplama, esyaların düsürülmesi,sürüklenmesi vb. faaliyetler verilebilir.

Hava dogusumlu ve darbe kaynaklı ses iletiminin sınırlandırılmasında farklı metotlar kullanılır.Eger ses dalgaları, içinde yol aldıkları ortamdan farklı yogunluk veya esneklikte bir engelle karsılasırlarsa, enerjinin bir kısmı yansıtılır, bir kısmı sogurularak ısıya dönüsür, bir kısmı da yoluna devam eder. Ses yalıtımı da temel olarak, binaların tüm kısımlarından yansıyan ses dalgalarının geçisini engelleyecek uygulamalardan olusur.

Tek katmandan olusan yapı elemanları, havada olusan sesin komsu mekâna geçisine kütleleri ile karsı koyar. Buna kütle kanunu adı verilir. Dolayısıyla, bir duvarın agırlıgını artırdıkça, ses geçis kaybı da artırılmıs olur. Ancak bu yöntemle ses yalıtımı saglamak; tasıyıcı sisteme getirecegi asırı yük, ses köprüleri olusumu ve o duvarın kalınlasmasından dolayı ortaya çıkacak yer kaybı gibi nedenlerle ekonomik ve fonksiyonel olmaz. Bu tür tek katmanlı bölme duvarlara alternatif olarak, günümüzde, çift cidarlı hafif bölme duvarlar kullanılıyor. Bu duvarlar, tasıyıcı bir konstrüksiyon arasına yerlestirilen ses yutucu bir malzemeler ve iki yüzüne tespit edilen ince kaplamalardan olusur. Mevcut binalarda içeriden yapılacak uygulamalarda, ses yalıtım malzemesi yapı elemanına profillerle veya yapıstırılarak tespit edilir ve üzerine kaplama yapılır.

Dösemelerde ayak sesi, esya çekme sesi gibi darbe seslerinin de bitisik, alt ve üst mekânlara geçisinin önlenmesi gerekir. Bu amaçla uygun malzemelerle yüzer döseme uygulamaları yapılır.Darbe seslerin önlenmesi, ancak çift katmanlı döseme uygulaması ile mümkündür. Bu amaçla; döseme üzerinde ses yalıtım malzemeleri yerlestirilir. Ardından, üzerinde olusturulacak sap ve döseme kaplamasının betonarme döseme ve duvar elemanlarıyla teması kesilecek sekilde ses yalıtım malzemesi süpürgelik hizasına kadar duvarlarda devam ettirilir. Böylelikle insanların üzerinde hareket edecekleri dösemenin duvarlar ile teması kesilerek, ses yalıtım malzemelerinden olusan bir nevi havuzun içerisine alınması saglanır. Böylece dogrudan veya dolaylı yollardan ses iletimine neden olacak ses köprüleri ortadan kalkar. Bu sisteme “yüzer döseme” adı verilir.

Gürültünün önlenmesi açısından, yapıların konumu ve tasarımı da önem tasır. Otoyol, havalimanları ve demiryollarından kaynaklanan gürültüden etkilenmemesi için, yerlesim alanlarının buralardan mümkün oldugunca uzakta kurulması gerekir. Yine, gürültü kaynagı ile yerlesim merkezleri arasında dogal veya yapay setler olusturulabilir. Yansımaya neden olacak avlulu ve U tipi binalardan kaçınmak da gürültüye karsı alınacak önlemlerdendir.

Duvar, pencere gibi yapı elemanları belirlenirken ses yalıtım özelligi yüksek olan malzemeler kullanılmalıdır. Aksi durumlarda yapılacak islemlerin uygulaması zorlasacak, bazı hallerde ise çözümü imkânsız sonuçlar doguracaktır. Bina camlamalarında gürültü kontrol yöntemlerinin baslıcaları; cam kalınlıgının artırılması laminasyonlu ve akustik laminasyonlu cam panoların kullanılması, ısı yalıtımını da gerektiren yerlerde tek cam yerine gürültü kontrolü için özel tasarımlanmıs yalıtım camı ünitelerinin ve çift dogramalı camlamaların kullanılmasıdır. Kalın, agır ve bosluksuz kapılar kullanarak ses sızıntılarını önlemek ses yalıtımı açısından önemlidir.Bunların dısında, perde ve halı gibi dekorasyon elemanları, ses geçisini engellemek bakımından az da olsa etkilidirler.

Tesisatlarda akıstan kaynaklanan gürültüyü ve fan, pompa gibi elemanların çalısmasından kaynaklanan gürültü ve titresimlerini önlemek amacıyla ses yalıtımı yapılabilir.İsletme halindeki makinaların olusturdukları titresimlerin ana konstrüksiyona aktarılmaması için, yüzer kaide detayları ve titresim izolatörleri kullanılır. Tesisat borularının duvar veya döseme gibi yapı elemanlarını delip geçtigi detaylarda titresim önlenmesi için özel önlemler alınmalıdır. Ayrıca bir yüzeye asılmıs olan tesisat borularının titreserek yapıya ses aktarmaması için özel yalıtımlı kelepçeler kullanılmalıdır.

Trafik gürültüsünü azaltan ses bariyeri kullanımı da, gürültüye karsı kullanılan yöntemler arasındadır. Ses yalıtımı ile ilgili çalısmaların verimli ve ekonomik sekilde olabilmesi, planlama asamasında ele alınmasına baglıdır. Gürültü düzeyi yüksek endüstriyel tesisler, eglence yerleri, konut, yurt, hastane gibi yapıları belirli bölgelerde toplamak, havaalanı, demiryolu, otoban gibi alanları belirli bölgelerde olusturmak gibi önlemler planlama asamasında saglanabilir. Bu sekilde yapıların insa edilecegi yerleri daha saglıklı seçerek harcamaları azaltmak mümkündür.Yapıyı planlarken, kullanım amacı ve ses düzeyi açısından yatak odaları ile oturma odaları gibi çelisen mekânları ayırmak faydalı olacaktır.

Yapı elemanları vasıtasıyla iletilen seslerin miktarlarını azaltmak için yapılan isleme “Ses Yalıtımı”, mevcut kapalı ortamda yansıma süresinin düzenlenmesine ise “Akustik Düzenleme” denir. Ancak ne yazık ki bu iki kavram birbirine çok karıstırılıyor. Özellikle isinin uzmanı olmayan kisilerin dogru malzemeyi dogru detayda kullanmayı bilmemeleri sonucu yapılan hatalar, malzemeler hakkında da yanlıs yorumlara yol açabiliyor.

Ses Yalıtımı Malzemeleri

Ses yalıtım malzemeleri, kapalı bir ortamda sesin yansıma süresini düzenleyen, gösterdigi dirençle ses enerjisini mekanik enerjiye ve ısı enerjisine dönüstüren ürünlerdir.

I. Yapı Yalıtımı
Duvar, Döseme, Çatı Uygulamaları:
Camyünü, tasyünü, ahsap yünü, yumusak poliüretan esaslı köpükler, melamin köpügü, keçeler,delikli metaller, delikli ahsaplar, delikli alçı panolar, mantar.

Döseme Uygulamaları (sadece darbe sesinin önlenmesi için):
Polietilen, kauçuk köpügü, tekstil atıgından mamul malzemeler.

II. Yalıtım Camı Üniteleri
Akustik Laminasyonlu Cam Çözümleri

III. Teknik (Endüstriyel) Yalıtım
Camyünü, tasyünü, polietilen, poliüretan, kauçuk köpügü, yaylar, askılar, susturucular vb.

Sıkça Sorulan Sorular

Ses şiddeti nedir, nasıl ifade edilir?

Ses şiddeti, birim zamanda birim alana gelen ses enerjisi miktarıdır. Büyüklük olarak ise dB (desibel) ile ifade edilir. Ses seviyesi ile ilgili şu örnekleri verebiliriz:

sessorudb

dB(A) İnsan kulağının duyarlı olduğu frekans aralığı için “ses basınç seviyesi”ni ifade eder.

Yan dairenin gürültüsünü evimizde hissediyoruz. Önlemek için ne yapmalıyız?

İki daire arasında ses yalıtımı uygulaması yaptırarak komşunuzun gürültüsünü engelleyebilirsiniz. Bu amaçla; duvar elemanlarının üzerine yay vazifesi gören, duvardan geri yansıyan seslerin yutulmasını sağlayan ses yalıtım malzemeleri profiller arasına yerleştirilir veya doğrudan duvar üzerine yapıştırılır ve önlerine kütle oluşturan ikinci bir iç yüzey kaplama malzemesi uygulanır. Böylelikle duvar elemanının “kütle-yay-kütle” prensibi ile ses iletim performansı iyileştirilebilir.

Üst kattan gelen gürültüye karşı ses yalıtım uygulamasını üst komşum mu ben mi yaptırmalıyım?

Ses yalıtımında temel kural, gürültü sorunlarının gürültünün yapıldığı yerde çözülmesidir. Çünkü gürültünün yayıldıkça kontrol edilmesi zorlaşır. Üst komşunuzdan kaynaklanabilecek ayak seslerine karşı önlem almak için en etkin çözüm komşunuzun döşemede önlem almasıdır. Komşunuzun uygulama yapmayı kabul etmemesi durumunda gürültü, duvar ve tavanınız vasıtasıyla yayılmış olacaktır. Bu sebeple, komşunuzdan kaynaklanan gürültü sorununuzun çözülebilmesi için, tavanda ve ortak kullanılan duvarlarda ses yalıtımı yaptırmanız gerekecektir.

Üst komşumun konuşma ve ayak seslerini evimizde hissediyoruz. Bunu önlemek için ne yapmalıyız?

Konuşma, müzik vb. hava doğuşumlu seslere ilave olarak ayak sesi, eşya çekme sesi gibi darbe seslerinin de bitişik veya komşu mekânlara geçişinin önlenmesi için, tercihen üst komşunuzun döşemesine ses yalıtımı uygulaması yaptırması gerekir. Bu amaçla; yapılarda döşemelerin üzerine ses yalıtım malzemeleri serilir ve süpürgelik hizasına kadar duvarlara döndürülür. Böylelikle insanların üzerinde hareket edecekleri veya ses dalgalarının temas edeceği döşemenin duvarlar ile teması kesilerek, ses yalıtım malzemelerinden oluşan bir nevi havuzun içerisine alınması sağlanarak doğrudan veya dolaylı yollardan ses iletimi ortadan kalkar. Üzerinde yürünen döşeme kaplamasının duvar elemanları ile herhangi bir bağlantısı olmadığından, bu sistemlere “yüzer döşeme” adı verilir.
Bu uygulamalarda kullanılacak olan malzemeler ses yalıtımı gereksinimlerine göre belirlenir. Müzik, konuşma vb. hava doğuşumlu sesler ile birlikte ayak sesi, eşya sürükleme sesi gibi darbe kaynaklı seslerin mahaller arasında geçişinin azaltılmasında muhtelif kalınlıklarda açık gözenekli ses yalıtım malzemeleri (cam yünü, taşyünü, akustik sünger, gibi) kullanılırken, sadece darbe seslerine karşı ise mm kalınlıklarında, dinamik sertliği düşük olan malzemeler kullanılır.
Araç trafiği ve yayalar açısından yoğun bir cadde üzerinde oturuyorum. Ses yalıtımı ile gürültüyü engellemem mümkün mü?
Alınabilecek tedbirlerle komşu ve çevre gürültülerinden büyük ölçüde arındırılmış (azaltılmış) bir eve sahip olabilirsiniz.

Polistiren köpükten imal edilen ürünler ile ses yalıtımı yapılabilir mi?

Kapalı gözenekli polistiren malzemeler ısı yalıtım malzemeleridir. Bu malzemeler ses yalıtımına katkı sağlama özelliğine sahip değildir. Konuşma, TV vb. hava kaynaklı seslerin yalıtımı için açık gözenekli (cam yünü, taşyünü, akustik sünger, gibi) malzemeler kullanılır. Darbe sesinde titreşimi kesmek için şap ve parke altında polietilen köpük, kauçuk levha, taşyünü ve yüksek yoğunluklu sünger gibi malzemeler kullanılabilir.

Üçlü yalıtım camları daha iyi ses yalıtımı sağlar mı?

Üçlü yalıtım camı ünitelerinin gürültü kontrolü performansı, ikili yalıtım ünitelerinden daha iyi değildir. Ses yalıtımının pratik yolu, cam kalınlığının artırılması ve özel amaçlı hazırlanmış yalıtım camı ünitelerinin kullanılmasıdır. İkili yalıtım camı ünitelerinde farklı cam kalınlıklarının seçilmesi veya camlardan birinin laminasyonlu olması gürültü kontrolüne katkı sağlar. Daha iyi gürültü yalıtımı için özel geliştirilmiş akustik laminasyonlu camların tek pano olarak veya yalıtım camı ünitesi bünyesinde kullanılması mümkündür. Cam kalınlığı ve kombinasyonu, gürültünün türüne ve şiddetine göre seçilmelidir.

Ses yalıtımını kendi başıma ya da tanıdık ustalar vasıtasıyla uygulayabilir miyim?

Binanız mutlaka uzmanlar tarafından incelenmeli ve sorununuzun çözümüne yönelik ses yalıtımı uygulamaları, konusunda bilgi birikimi olan yalıtım firmalarınca yapılmalıdır.

Ses Yalıtımı Yönetmeliği Detayları

Ses Yalıtımı İle İlgili Yürürlükteki Standart ve Mevzuatlar

Ses yalıtımı ile ilgili olarak AB uyum sürecinde 2002/49 sayılı “Çevresel Gürültünün Degerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeligi 01 Temmuz 2005 tarihinde “ Gürültü Kontrol Yönetmeliginin yerine yürürlüge girmistir. Bu yönetmeligin yanı sıra, isçi saglıgı ve güvenligi kapsamında Çalısma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıgı tarafından yayımlanan yönetmelikler yürürlüktedir.

Avrupa’da ses yalıtımı ile ilgili ölçüm ve hesaplama prosedürlerine yönelik standart hazırlıkları büyük ölçüde tamamlanmıstır. Ses yalıtım malzemeleri ile ilgili Avrupa standardının hazırlanmasına yönelik bir çalısma henüz baslatılmamıstır. AB’de olusturulan ölçüm standartlarının bir kısmı AB teknik mevzuatına uyum çalısmaları kapsamında birebir tercüme edilerek Türk Standardı olarak yayımlanmıstır. Ses yalıtımı ürünlerine yönelik olarak yapılan Avrupa standartları çalısmaları tamamlandıktan sonra, TSE tarafından uyumlastırılacak ve hayata geçirilecektir. Ses yalıtımı ile ilgili bazı standart ve mevzuatlar, asagıda liste halinde verilmistir;

TS 901 (01.11.1972): Lifli Isı ve Ses Yalıtma Malzemesi
TS EN ISO 140-1 (18.03.2002): Akustik – Yapılarda Ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi – Bölüm 1: Bastırılmıs Yan İletimli Laboratuar Deney Yerleri İçin Kurallar
TS EN ISO 140-3 (16.01.1996): Akustik – Yapılarda ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi – Bölüm 3: Yapı Elemanlarında Havada Yayılan Ses Yalıtım Degerinin Laboratuarda Ölçülmesi
TS ISO 140-4 (16.01.1996): Akustik – Yapılarda ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi – Bölüm 4: Odalar Arasında Hava İle Yayılan Ses Yalıtımının Alan Ölçmeleri
TS ISO 140-5 (16.01.1996): Akustik Yapılarda ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi – Bölüm 5: Dıs Cephe Kaplama Elemanları ve Dıs Cephe Kaplamalarının Hava İle Yayılan Ses Yalıtımının Alan Ölçmeleri
TS EN ISO 140-6 (18.03.2002): Akustik – Yapılarda Ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi – Bölüm 6: Zeminlerin Darbe Ses Yalıtımının Laboratuar Ölçmeleri
TS EN ISO 140-12 (01.04.2002): Akustik – Yapılarda Ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi – Bölüm 12: Ulasılabilir Bir Zemin Katında Hava Ve Darbe Yoluyla Odalar Arası Yayılan Ses Yalıtımının Laboratuar Ölçmeleri.
TS EN 20140-2 (16.01.1996): Akustik – Yapılarda ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi – Bölüm 2: Kesinlik Bilgilerinin Tespiti, Dogrulanması ve Uygulanması
TS EN 20140-9 (16.01.1996): Akustik – Yapılarda ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi Bölüm 9: Üst Bir Dolgu Maddesiyle Doldurulmus Bir Asma Tavanda Odadan Odaya Hava İle Yayılan Ses Yalıtımının Laboratuar Ölçmeleri
TS EN 20140-10 (16.01.1996): Akustik – Yapılarda ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının Ölçülmesi – Bölüm 10: Küçük Yapı Elemanlarında Hava ile Yayılan Ses Yalıtımının Laboratuar Ölçmeleri
TS EN 12758 (11.11.2002): Cam – Yapılarda Kullanılan – Cam Sistemleri ve Hava Kaynaklı Ses Yalıtımı – Özellikleri Tarifleri ve Tayinleri

Ses Yalıtımı İle İlgili Yürürlükteki Kurallar

TS 2381 (05.04.1976): Konutlarda Ses Yalıtımının Degerlendirilmesi.
– 01 Temmuz 2005 tarih ve 25862 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çevresel Gürültünün Degerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeligi 2002/49”
– 23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı İslerinde Saglık ve Güvenlik Yönetmeligi”
– 23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Gürültü Yönetmeligi”
– 23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Titresim Yönetmeligi”
– 11 Subat 2004 tarih ve 25370 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İs Ekipmanlarının Kullanımında Saglık ve Güvenlik Sartları Yönetmeligi”
– 11 Subat 2004 tarih ve 25370 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kisisel Koruyucu Donanımların İsyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik”
– 07 Nisan 2004 tarih ve 25426 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çalısanların İs Saglıgı ve Güvenligi Egitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”

Çalısmaları Devam Eden Mevzuat ve Standartlar

Çevre ve Orman Bakanlıgı’nca “Türkiye Cumhuriyeti için Çevre Alanında Entegre Uyumlastırma Stratejisi Projesi” kapsamında yer alan Avrupa Birligi Müktesebatı’nda gürültü konusundaki direktiflerin Türk Çevre Mevzuatı’na uyumlastırılması sürecinde, 1986 yılında yayımlanan Gürültü Kontrol Yönetmeligi iptal edilerek “Çevresel gürültünün degerlendirilmesi ve Denetimi Yönetmeligi yayımlanmıstır. Bu yönetmelik gürültü ile mücadelede önemli bir enstrüman olsa da yönetmeligin gürültü haritaları gibi gereksinim duydugu diger araçlar henüz hazırlanmamıstır.Gürültü haritalarının olusturulması çalısmaları sürmektedir.

AB İle Uyumluluk

AB’de olusturulan ses yalıtımı ile ilgili ölçüm prosedürlerine ait standartların bir bölümü TSE tarafından birebir tercüme edilerek Türk standardı olarak yayımlanmıstır. Bu nedenle ölçüm standartlarının kısmen AB ile uyumlu oldukları söylenebilir. TSE’nin uyumlastırılmayan diger ölçüm standartları ile ilgili çalısmaları sürüyor.

Standart Eksikligi

Test, isaretleme ve etiketleme prosedürleri de dâhil olmak üzere ses yalıtım malzemelerinin karakteristik bilgilerinin tarif edildigi ses yalıtım malzemelerine dair bir Avrupa standardı bulunmuyor. Ses yalıtım malzemelerine yönelik Avrupa standartlarının olusturulmasının ardından, bu standartlar TSE tarafından uyumlastırılacaktır. Buna karsılık AB‘de çalısmaları tamamlanarak yayımlanan ve yapı elemanlarının akustik performanslarının hesaplanmasına dair yaklasımlar getiren EN 12354 – 1,2,3,4,5 ve 6 standart serisinin ivedilikle uyumlastırılması gerekiyor. Ülkemizde yapı malzemelerinin akustik ve ses geçis performanslarının hesaplanmasına dair tasarımcıların kullandıkları ortak bir hesaplama prosedürü bulunmuyor.Akustik ve ses yalıtım detaylarının tasarım asamasında çözülmesi gerektiginden ortak bir hesaplama prosedürünün bulunmaması büyük bir eksikliktir.

Mevzuatlar

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği

Amaç ;

Bu yönetmeliğin amacı, Çevresel Etki değerlendirilmesi sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esasları düzenlemektir.

Açıklama ;

Bu yönetmelik Çevresel Etki Değerlendirilmesine tabi olan projelerin listesi verilmektedir. Bu Yönetmeliğe tabi projeler için “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı alınmadıkça bu projelere hiç bir teşvik, onay (Çevre düzeni plan tadilatı onayları dahil), izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilememekte ve proje için yatırıma başlanamamaktadır.

a) Çevresel Etki Değerlendirilmesi Raporu ile proje tanıtım dosyasının hangi tür projeler için isteneceği ve içereceği konuları.

b) Çevresel Etki Değerlendirmesi süresince uyulacak idari ve teknik usul ve esasları.

c) Çevresel Etki Değerlendirilmesi için kapsam belirleme ve inceleme değerlendirme komisyonunun oluşturulması ile ilgili çalışmaları.

d) Yönetmelik kapsamına giren projelerin işletme öncesi, işletme sırası ve işletme sonrası dönemde izlenmesi ve denetlenmesini.

e) Çevresel etki değerlendirilmesi sisteminin, çevre yönetiminde etkin ve yaygın biçiminde uygulanabilmesi ve kurumsal yapısının güçlendirilmesi için gerekli eğitim çalışmalarını kapsar.

Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği

Amaç:

Bu Yönetmelik; kişilerin beden ve ruh sağlığını, huzur ve sükununu gürültü ile bozmayacak bir çevrenin geliştirilmesi için, çevresel gürültüye maruz kalmanın etkileriyle mücadele etmeye yönelik esas ve kriterleri belirlemek ve bu kriterlerin gürültü kaynakları bazında uygulanması için;

a) Değerlendirme yöntemleri kullanılarak hazırlanan gürültü haritaları ve akustik raporlar ile çevresel gürültüye maruz kalma düzeylerinin belirlenmesi.

b) Çevresel gürültü ve etkileri hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesi.

c) Gürültü haritaları ve akustik rapor sonuçları esas alınarak; özellikle çevresel gürültüye maruz kalma düzeylerinin insan sağlığı üzerinde zararlı etkilere yol açmasının mümkün olduğu ve çevresel gürültü kalitesini korumanın gerekli olduğu yerlerde, gürültüyü önleme ve azaltmaya yönelik eylem planlarının hazırlanması ve bu planların uygulanması.

d) Gürültü haritası ve akustik rapor hazırlanması zorunlu olmayan diğer gürültü kaynaklarından yayılan çevresel gürültüyü azaltmaya yönelik kontrol tedbirlerinin alınması, amacıyla hazırlanmıştır.

Kapsam:

BBu Yönetmelik; inşa edilmiş ve edilecek alanlarda, parklarda veya yerleşim alanları içindeki diğer sakin olması gereken gürültüye duyarlı alanlarda ve diğer gürültülü yoğun bina ve alanlarda insanların maruz kaldıkları çevresel gürültüler ile titreşimin yapılarda oluşturduğu hasarlara ilişkin esas ve kriterleri kapsar.

Titreşim Yönetmeliği

Amaç :

Bu yönetmeliğin amacı; işçilerin mekanik titreşime maruz kalmaları sonucu ortaya çıkabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunmalarını sağlamak için alınması gereken önlemleri belirlemektir.

Kapsam :

Bu yönetmelik; 22.05.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa giren ve mekanik titreşime maruz kalma riski bulunan tüm işyerlerinde uygulanır. Bu yönetmelikte belirtilen daha sıkı ve özel önlemler saklı kalmak kaydı ile, titreşime maruz kalma riski bulunan tüm işyerlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği yönetmeliği hükümleri de uygulanır.

Açıklama :

Bu yönetmelikte; İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de, damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşim; “el-kol titreşimi” olarak, vücudun tümüne aktarıldığında, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk oluşturan,özellikle de, bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimi ise “bütün vücut titreşimi” olarak tanımlanmıştır. Titreşime maruz kalma süresi ve şiddeti için Yönetmelikte tanımlanan sınır değerlerin üzerine çıkılmayacak şekilde işverenin önlem alması gerekmektedir. Ayrıca işveren; titreşime maruz kalma riskinin belirlenerek değerlendirilmesi, maruziyetin önlenmesi veya azaltılması, işçilerin bilgilendirilmesi ve işçilerin konu ile ilgili görüşünün alınarak katılımlarının sağlanmasından da sorumludur.

Gürültü Yönetmeliği

Amaç :

Bu Yönetmeliğin amacı, işçilerin gürültüye maruz kalmaları sonucu sağlık ve güvenlik yönünden oluşabilecek risklerden, özellikle işitme ile ilgili risklerden korunmaları için alınması gerekli önlemleri belirlemektir.

Bu Yönetmelikte belirtilen daha sıkı ve özel önlemler saklı kalmak kaydı ile, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği hükümleri de uygulanır.

Kapsam :

Bu Yönetmelik 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren tüm işyerlerinde uygulanır.

Açıklama :

Bu yönetmelikte; işveren iş yerlerinde gürültüden kaynaklanan risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesinden, gürültüden kaynaklanan maruziyetlerin önlenmesi veya azaltılmasından, işçilerin bilgilendirilmesinden, kişisel koruma önlemlerinin alınmasından, yönetmelikte tanımlanan maruziyet sınırlanmalarına uygun ortamların oluşturulmasından ve işçilerin konu ile ilgili görüşünün alınarak katılımlarının sağlanmasından da sorumludur.

Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik

Amaç :

Bu Yönetmeliğin amacı, işyerindeki risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik tedbirlere dayalı toplu koruma ya da iş organizasyonu veya çalışma yöntemleri ile sağlanamadığı durumlarda, kullanılacak kişisel koruyucuların özellikleri, temini, kullanımı ve diğer hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam :

Bu Yönetmelik 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren tüm işyerlerini kapsar.

Açıklama :

Bu yönetmelikte; çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlar “kişisel koruyucu donanımlar olarak tanımlanmıştır. Bu yönetmelikle işveren; Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korumayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılmasını sağlamakla yükümlüdür.

Çalışanların İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Amaç :

Bu Yönetmelik, işverenlerce, işyerlerinde çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitiminin usul ve esaslarını düzenler.

Kapsam :

Bu Yönetmelik 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren tüm işyerlerini kapsar.

Açıklama :

Bu yönetmelikle, işverenler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının tesis edilmesi için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Bu amaçla, işverenler, çalışanları, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ve bunlarla ilgili alınması gerekli tedbirler konusunda işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim programlarını hazırlamak, eğitimlerin düzenlenmesini, çalışanların bu programlara katılmasını sağlamak ve verilecek eğitim için uygun yer, araç ve gereç temin etmekle yükümlüdürler. Çalışanlar ise sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının tesisi için işyerinde düzenlenecek olan iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılmak ve bu konudaki talimat ve prosedürlere uymakla yükümlüdürler.